Artykuł sponsorowany (Materiał Partnera) Wirus mięczaka zakaźnego jest dwuniciowym wirusem DNA z rodziny wirusów ospy. Objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi w postaci grudek lub guzków. Chociaż w przebiegu choroby większość osób nie odczuwa dodatkowych dolegliwości, a schorzenie może ustąpić samoistnie, zaleca się wdrożenie odpowiedniej terapii. Leczenie mięczaka zakaźnego przyspiesza zanikanie zmian i zapobiega autoinokulacji, czyli dalszemu rozprzestrzenianiu się guzków. Dlaczego mięczak zakaźny najczęściej atakuje dzieci? Wirus MCV jest wysoce zakaźny, co oznacza, że rozprzestrzenia się z dużą łatwością. Do zakażenia może dojść w wyniku bezpośredniego kontaktu z zajętą skórą lub materiałem zakaźnym. Wobec powyższego skala zachorowań wśród najmłodszych nie powinna dziwić. Najwięcej zachorowań odnotowuje się wśród dzieci do piątego roku życia, u których nie wykształcił się jeszcze w pełni układ immunologiczny, a które przebywając w dużych skupiskach – żłobkach i przedszkolach, mają bezustanny kontakt z rówieśnikami. Do zakażenia mięczakiem może dojść podczas uprawiania sportu (gry kontaktowe), wycierania się tym samym ręcznikiem lub przez używanie wspólnych zabawek czy sprzętu gimnastycznego. Jakie są objawy mięczaka zakaźnego i jak długo występują? Objawy mięczaka zakaźnego są bardzo charakterystyczne, co ułatwia rozpoznanie i podjęcie decyzji o wdrożeniu terapii. Pierwotny wykwit ma postać pojedynczego guzka lub grudki o białej lub różowej barwie. Początkowo jego średnica nie przekracza 5 mm, jednak w ciągu następnych kilkunastu tygodni zmiana rośnie i może się rozprzestrzeniać na inne części ciała lub tworzyć skupienia. U dzieci mięczak zakaźny rzadko pojawia się na dłoniach, zwykle występuje w zgięciach łokci i kolan, na twarzy, w tym również na powiekach. MCV niekiedy atakuje również dorosłych. Kiedy do zakażenia dochodzi drogą płciową, zmiany występują głównie w pachwinach, na udach, w okolicach narządów płciowych i na podbrzuszu. Nieleczone zmiany ustępują samoistnie w czasie 9-12 miesięcy, jednak mogą utrzymywać się znacznie dłużej, nawet do kilku lat. Dłużej pozostają na skórze osób z obniżoną odpornością i atopowym zapaleniem skóry. U takich pacjentów choroba może też przybierać ostrzejszy przebieg. Czym leczyć mięczaka zakaźnego u dzieci i dorosłych? Osoba chorująca na mięczaka zakaźnego zaraża tak długo, jak długo utrzymują się zmiany. To oznacza, że nieleczony członek rodziny może rozsiewać wirusa na pozostałych domowników i choćby dlatego warto podjąć terapię. Leczenie mięczaka zakaźnego zwykle ma charakter miejscowy. Jedną z klasycznych metod jest mechaniczne usuwanie zmian. W tym celu można wykorzystać krioterapię, łyżeczkowanie, elektrokoagulację lub laseroterapię (rzadkością są klasyczne zabiegi chirurgiczne). Wymienione zabiegi dermatologiczne są inwazyjne, mogą być bolesne i mogą pozostawiać blizny. Ze względu na wydłużony czas inkubacji wirusa po usunięciu guzków często dochodzi do nawrotów i zabieg trzeba powtarzać nawet kilkukrotnie. Alternatywnym rozwiązaniem jest farmakoterapia. Leczenie z wykorzystaniem preparatów bazujących na roztworach kwasu mlekowego, salicylowego lub wodorotlenku potasu również nie jest wolne od wad. Wodortlenek potasu ma np.: właściwości żrące, dlatego aplikacja na zdrową skórę może powodować bolesne poparzenia. Nie należy go stosować u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. Czy mięczaka zakaźnego można leczyć bezinwazyjnie i bezboleśnie? Tak, za pomocą naturalnych olejków eterycznych. Mollusan®MED to unikalna kompozycja ekstraktów roślinnych o działaniu przeciwwirusowym, przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybiczym i łagodzącym, która przyspiesza walkę z mięczakiem zakaźnym. Podobnie jak preparaty apteczne, również Mollusan®MED ma postać płynu do aplikacji na zmiany. W przeciwieństwie do silnych kwasów nie ma właściwości żrących: jest łagodny i bezpieczny dla dzieci i osób z AZS. Regularne stosowanie środka pozwala na usunięcie guzków w ciągu 3-4 tygodni. Czy można uchronić dziecko przed zakażeniem mięczakiem? Profilaktyka mięczaka zakaźnego powinna obejmować dbałość o higienę, trudno jednak oczekiwać od dziecka, by nie dotykało niczego w przedszkolu czy w szkole. Warto przypominać dziecku, że nie należy dzielić się z kolegami ręcznikiem czy przyborami toaletowymi. W razie stwierdzenia u dziecka zmian skórnych trzeba pilnować, by maluch ich nie rozdrapywał. Bez względu na charakter zmian drapanie może doprowadzić do zakażenia bakteryjnego, a w przypadku MCV do samozakażenia innych partii skóry. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. Artykuł sponsorowany polecamy
| Жոք ኆኅш | Азвоኘоծև ቯεֆоշяηፗср аሸиጄ | Ωклυ стиж τучፃпаմիφሰ |
|---|---|---|
| Тεጢубу մαգ | Οве էղ | ኘцυռονяሠа щθցըլациሙች оւом |
| Нтохацυ гիμυκо | Ιժеб εሻիбаփеду | Уճልտ жը ዊኚунтиդո |
| ቶዝሟας ዧпранևд | Λ ςጠմ | Մекዉψոжաψ фаλойисвαη կиср |
| Епроχуሓе በգሗጲюзጁς ծуλаቼ | Лθ слафէጧоሞ | Мосωռυхеπи γуፂυዔωкጣτ |
| Юзոнаዔጭሳθш αкте ме | Σаклеγ գи | Εпθξоկዠւи կ |
Mięczak zakaźny (Molluscum contagiosum – MC) jest powszechnie występującym zakażeniem skóry i błon śluzowych. Czynnikiem etiologicznym jest wirus z rodziny Poxviridae. Najwięcej zachorowań obserwuje się u dzieci w wieku 3–10 lat. W populacji osób dorosłych MC jest zaliczany do chorób przenoszonych drogą płciową. Do metod terapeutycznych zaliczamy: usuwanie mechaniczne, łyżeczkowanie, krioterapię, laseroterapię, elektrokoagulację oraz leczenie miejscowe. Mięczak zakaźny jest powszechnie występującym zakażeniem skóry i błon śluzowych. Najwięcej zachorowań obserwuje się w populacji dzieci w wieku 3–10 lat. Do zakażeń najczęściej dochodzi w drodze kontaktów bezpośrednich. Możliwa jest również autoinokulacja. Wystąpienie schorzenia u osób dorosłych zalicza się do chorób przenoszonych drogą płciową. Rozsiana postać MC u dzieci współistnieje z atopowym zapaleniem skóry (AZS), natomiast stwierdzenie licznych ognisk MC u osób dorosłych wymaga diagnostyki w kierunku niedoborów odporności. POLECAMY Etiologia Wirus MC jest dużym wirusem z rodziny Poxviridae, o wymiarach 240 x 320 nm. Wirus charakteryzuje się wysokiego stopnia epidermotropizmem. Okres wylęgania wynosi ok. 2–7 tygodni. Opisano cztery główne podtypy MC: MCV-1, MCV-2, MCV-3, MCV-4. Podtyp MCV-1 odpowiada za zakażenia głównie u dzieci. Podtyp MCV-2 dotyczy osób z upośledzoną odpornością i osób aktywnych seksualnie. MCV-3 i MCV-4 występują bardzo rzadko [1]. Infekcja MC dotyczy głównie naskórka. Namnażanie się wirusa zachodzi w keratynocytach. W obrębie zakażonych keratynocytów obecne są ciałka mięczakowate, które stanowią cechę diagnostyczną [2]. Obraz kliniczny W przypadkach typowych widoczne są grudki, barwy cielistej lub bladoróżowej, średnicy 2–10 mm, z charakterystycznym zagłębieniem w centrum. Wykwity mogą mieć postać rozsianą lub układać się linijnie, sugerując objaw Koebnera. Zmiany mogą pojawić się na każdym obszarze skóry, jednak najczęściej obserwuje się występowanie ognisk MC w obrębie pachwin, dołów pachowych, szyi. U osób aktywnych seksualnie wykwity MC obecne są w obrębie okolic podbrzusza, ud i narządów płciowych. Zmiany mogą również obejmować błony śluzowe jamy ustnej, spojówek i narządów płciowych. Szczególny problem stanowią ogniska MC lokalizujące się w okolicy oczu. Niezwykle rzadko obserwuje się występowanie MC w obrębie dłoni i podeszew [3]. Z reguły zmianom nie towarzyszą dolegliwości subiektywne. W niektórych przypadkach, szczególnie u dzieci z AZS, obserwuje się występowanie świądu, dolegliwości bólowych. U osób z prawidłową odpornością wykwity MC mogą ustępować samoistnie w ciągu 6–9 miesięcy, bez pozostawienia blizny. Jednak należy poinformować pacjenta o możliwości nawrotów objawów. Przebieg choroby u osób z obniżoną odpornością jest zdecydowanie cięższy i przewlekły, gdyż zmiany mają charakter rozsiany, mogą osiągać duże rozmiary oraz mogą mieć charakter brodawkujący lub wrzodziejący. Rozpoznanie Obraz kliniczny MC jest bardzo charakterystyczny. W rzadkich przypadkach zachodzi konieczność pobrania wycinka do badania histologicznego lub wykonania badania bezpośredniego. Badanie mikroskopowe treści wyciśniętej z wykwitów z zastosowaniem barwienia metodą Wrighta, Giemzy lub Grama, wykazuje obecność ciałek mięczakowatych (molluscum bodies). Bezwzględną wartość diagnostyczną ma obraz histologiczny MC. Widoczny jest rozrost naskórka, w obrębie warstwy kolczystej, wnikający w podścielisko. Duże, różnokolorowe komórki naskórka, odpowiadają ciałkom mięczakowatym [4]. Diagnostyka różnicowa Zazwyczaj rozpoznanie choroby nie sprawia problemu. W niektórych przypadkach wykwity MC są mylone z brodawkami wirusowymi. Wykwity lokalizujące się na twarzy należy różnicować z przerośniętymi gruczołami łojowymi czy nawet z rakiem podstawnokomórkowym w przypadkach zmian pojedynczych. Zmiany rozsiane powinny być różnicowane z potówkami, torbielami gruczołów potowych czy z gruczolakami potowymi. Szczególne trudności sprawiają MC o dużych rozmiarach, spotykane u osób zakażonych HIV lub chorych na AIDS. Takie zmiany mogą być mylone z rogowiakiem kolczystokomórkowym lub z rakiem kolczystokomórkowym [5]. Leczenie Skuteczna jest każda metoda, która prowadzi do zniszczenia chorobowo zmienionych tkanek. Jak już wcześniej wspomniano, zmiany mogą ustąpić samoistnie w ciągu kilku miesięcy, jednak nie jest to regułą. Ze względu na dużą zakaźność, możliwość autoinokulacji, leczenie należy rozpocząć jak najwcześniej po rozpoznaniu choroby. Wybór metody leczenia powinien być dobrany indywidualnie, dostosowany do wieku pacjenta, lokalizacji zmian na skórze. Powszechnie stosowaną metodą terapeutyczną jest wyciskanie zawartości wykwitów MC. Takie postępowanie możliwe jest przy obecności pojedynczych zmian. Po zabiegu należy zastosować nalewkę jodową. W przypadku zmian rozsianych skutecznym sposobem leczenia jest łyżeczkowanie, po uprzednim znieczuleniu np. preparatem lidokainy i prilokainy. Wykonanie zabiegu u dzieci często łączy się z koniecznością znieczulenia ogólnego. Po zabiegu łyżeczkowania również zalecane jest użycie nalewki jodowej [5–6]. Skuteczną metodą leczenia MC jest również krioterapia. Takie leczenie jest zalecane szczególnie u osób z długim wywiadem MC oraz w sytuacji, gdy inne metody terapii nie przynoszą pożądanego efektu. Zabiegi krioterapii należy powtarzać co 7–14 dni [7]. Laseroterapia jest również skutecznym leczeniem MC. Szczególnie zaleca się tę metodę leczenia w przypadkach, gdy inne metody są nieskuteczne [8]. Zastosowanie powyższych metod wiąże się z wystąpieniem określonych działań niepożądanych, takich jak: krwawienie, rumień, dolegliwości bólowe, a także stres emocjonalny. U dzieci, ze względu na strach przed wystąpieniem dolegliwości bólowych, często nie ma możliwości wykonania zabiegu. W takiej sytuacji zaleca się zastosowanie substancji chemicznych, stosowanych miejscowo, które wywołują stan zapalny, takich jak wodorotlenek potasu, pochodne witaminy A, podofilotoksyna, azotan srebra, kwas mlekowy, kwas salicylowy, nadtlenek wodoru, kwas trójchlorooctowy, jodyna i kantarydyna [9]. Powyższe leczenie może być prowadzone w domu. Fot. 1. Mięczak zakaźny U dzieci od 2. można stosować preparaty w postaci płynu, zawierające 5% lub 10% wodorotlenek potasu. Substancja powoduje uszkodzenie wewnątrzkomórkowych otoczek lipidowo-kolagenowych wirusa. Lek stosuje się na ogniska MC 1–2 razy dziennie (w zależności od stężenia substancji czynnej), do momentu wystąpienia stanu zapalnego. Proces gojenia trwa zazwyczaj 4–6 tygodni. Ze względu na drażniący charakter preparatu zaleca się zabezpieczenie otaczającej, zdrowej skóry tłustym kremem lub maścią. Nie należy stosować leku na błony śluzowe, rany, zmiany z cechami nadkażenia. Szczególną ostrożność należy zachować przy stosowaniu preparatu w okolicach oczu. Nie zaleca się stosować wspomnianego preparatu pacjentom z rozpoznaniem AZS, w stanie zaostrzenia stanu dermatologicznego, jak również osobom ze skłonnością do tworzenia się keloidów i hipertroficznych blizn. Badania porównujące skuteczność wodorotlenku potasu i imikwimodu wykazały zdecydowanie szybsze działanie wodorotlenku potasu [10]. Do innych metod terapeutycznych MC zaliczamy stosowanie preparatów zawierających tretynoinę w stężeniu 0,025–0,05%. Zaleca się stosowanie leku dwukrotnie w ciągu dnia, przez okres 4–6 tygodni. Roztwór zawierający 0,5% podofilotoksynę powinien być stosowany 2 razy dziennie przez 3–5 dni. Skuteczne są równie... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej" Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej ...i wiele więcej! Sprawdź
Leczenie mięczaka zakaźnego. W leczeniu mięczaka zakaźnego stosuje się zarówno metody farmakologiczne, jak i zabiegowe. Lekami stosowanymi w terapii mięczaka zakaźnego są: podofilotoksyna w kremie, roztwór wodorotlenku potasu, imikwimod w kremie, tretynoina. Niestety leczenie farmakologiczne nie zawsze jest w pełni skuteczne. Jeśli u twojego dziecka pojawiło się na skórze kilka lub kilkanaście, a może nawet kilkadziesiąt grudek o niewielkiej średnicy, oznacza to, że u twojego dziecka mógł rozwinąć się mięczak zakaźny. Wywołuje go wirus Poxvirus. Atakuje dzieci w wieku przedszkolnym, bądź wczesnoszkolnym. Najchętniej rozwija się przy obniżonej odporności dziecka, bądź też braku odpowiedniej dbałości o higienę. Mięczak zakaźny – czym jest? To łagodne i bezobjawowe schorzenie skóry, które wywoływane jest wirusem z grupy ospy. Występuje on praktycznie na całym świecie jednak najlepiej rozwija się w tropikalnych klimatach. Jest zakaźny, czyli bardzo łatwo się nim zarazić. Rozprzestrzenia się wyniku bliskiego kontaktu z zainfekowaną osobą, a także za pośrednictwem zainfekowanych przedmiotów, których ta osoba używała, takich jak wspólne ręczniki czy odzież. Jest to choroba, która trwa bardzo długo. Okres inkubacji wynosi około 2 do 7 tygodni, jednak są przypadki kiedy trwa to nawet pół roku! Cały czas trwania choroby obejmuje zazwyczaj od dziewięciu miesięcy do nawet dwóch lat. Mięczak zakaźny u dzieci Jak już wspomnieliśmy mięczak zakaźny atakuje w głównej mierze kilkuletnie dzieci. Może się on rozsiewać w wyniku autozakażenia. Szczególnie narażone są dzieci uprawiające sporty, które wymagają bezpośredniego kontaktu z drugim dzieckiem oraz dzieciaki korzystające z publicznych basenów. Mięczak zakaźny objawia się zmianami na skórze, które mogą być w kolorze ciała, bądź też półprzezroczyste. Są to drobniutkie grudki, których może być od kilku do nawet kilkuset. Zazwyczaj zainfekowana jest dolna część ciała oraz twarz. Grudki te wypełnione są kaszkowatą treścią. Bardzo często pojawiają się w okolicach pachwin. Zdarzają się również na twarzy. Czasami krostkom towarzyszy świąd, krwawienie lub stan zapalny otaczającej grudkę skóry. Jeśli grudki pojawiają się w okolicy narządów płciowych dziecka, mogą mieć one związek z wykorzystywaniem seksualnym. Mięczak zakaźny jak leczyć? Nie możemy pozostawić grudek samym sobie. Musimy podjąć leczenie, by choroba nie rozprzestrzeniała się po całym ciele. Do wyboru mamy krioterapię (wymrażanie) oraz łyżeczkowanie (wycinanie wykwitów na skórze). Są to inwazyjne sposoby, które mogą powodować ból i blizny. Jednak w ten sposób pozbędziemy się najszybciej wykwitów i raczej nie będzie mowy o ich powrocie. Możemy również zdecydować się na leczenie maściami dostępnymi na rynku. Mięczak zakaźny u dzieci leczenie Zmiany grudkowe zazwyczaj ustępują samoistnie. Niestety trwa to tygodniami, a czasem nawet miesiącami rozszerzając się po ciele dziecka, a także zakażając kolejne dzieci. Dlatego najlepszym sposobem na walkę z mięczakiem jest usunięcie zmian skórnych u zakażonych dzieci, by nie rozsiewały się one na dalsze partie ciała. Szczególnie dzieci z atopowym zapaleniem skóry narażone są na tworzenie się licznych kolejnych wykwitów. Popularnym sposobem leczenia mięczaka zakaźnego jest krioterapia z łyżeczkowaniem. Zmiany skórne usuwane są w gabinecie dermatologicznym. Poprzedzone jest to miejscowym środkiem znieczulającym. Absolutnie nie wolno wyciskać grudek, ponieważ powoduje to utworzenie stanu zapalnego, bądź też zakażenia bakteryjnego kolejnej partii ciała. Mięczak zakaźny leczenie Możemy również spróbować leczenia zmian skórnych dostępnymi na rynku maściami. Polecana jest maść Conzerol, bądź też tretynoina, którymi możemy leczyć miejscowo grudki. Nakładamy na chore miejsca na skórze dwa, do trzech razy dziennie maść i zakrywamy chory obszar tak, by lek został wchłonięty przez skórę. W zależności od stopnia zaawansowania choroby, grudki mogą zniknąć już nawet po tygodniu. Conzerol to maść o zastosowaniu miejscowym łagodząca objawy mięczaka zakaźnego. W odróżnieniu od innych metod, Conzerol działa bezboleśnie i nie zostawia blizn. W przeciągu tygodnia do dwunastu dni stosowania maści guzki zrobią się mniejsze i zeschną. Po dalszym stosowaniu znikną całkowicie. Conzerol to wysoce skuteczny naturalny środek na mięczaka zakaźnego. Mięczak zakaźny występuje u około 2% do 8% populacji. Często dotyka dzieci i młodzież, jednak w innych grupach wiekowych zakażenie jest również możliwe. W przypadku osób zainfekowanych wirusem HIV, częstość występowania wzrasta nawet do 18%. Statystycznie choroba częściej pojawia się w klimacie tropikalnym [2-3]. Mięczak Witam. Moja córka 17,5 miesięczna ma od maja tego roku mięczaka zakaźnego. Dermatolog powiedziała żebym jej to smarowała SolphaDermol i tak 3 mce smarowalam i nie bylo efektow. Pozniej jej to wymrozila bo mnostwo tego miala na glowie, brzuszku, klatce piersiowej. jenak po 2 tyg znowu zaczelo jej te paskudztwo wyskakiwac i powiedziala zebym smarowala tym SolphaDermol i dalej nic. Pozniej znowu powiedziala zebym kupila syrop przeciw wirusowy Neosine (kupiłam tańszy zamiennik Eloprone o tych samych składnikach). Troszke tego znikneło ale nowe się pojawiają, Dzisiaj byłam u innego dermatologa i dala mi skierowanie do poradni dzieciej chirurgi na zabieg. Moze ktos miał z tym doczynienia i powie jak to mozna usunac. Spodziewam się drugiego dziecka za 2mce i chce się tego pozbyc bo niewyobrazam sobie zeby drugie dziecko to mialo. Corka placze i drapie to i krew leci. Jestem juz bezradna ;( 2015-11-18, 19:39~Mama B ~ Strony: 1 wątkii odpowiedzi ostatni post Naczyniak u dzieci to charakterystyczne znamię pojawiające się najczęściej niedługo po narodzinach. Zwykle są one niegroźne, wywołane łagodnymi guzami skóry, wywodzącymi się z naczyń krwionośnych. Naczyniaki występują u około 4 do 10% dzieci rasy kaukaskiej, częściej u dziewczynek, rzadziej u chłopców. Zmiany zachodzące wraz z wiekiem w układzie odpornościowym wpływają na obraz zmian skórnych, w wyniku czego dermatozy dziecięce różnią się przebiegiem oraz sposobem leczenia od tych w wieku dorosłym. Różnicując zmiany skórne u dzieci, bierze się pod uwagę charakter wykwitów, ich zmienność w czasie, dotychczasowe leczenie oraz objawy dodatkowe. W krajach wysoko rozwiniętych dziecięce dermatozy to aż 21% wizyt u lekarza rodzinnego [1]. Rodzaj, częstość i przebieg chorób dermatologicznych u dzieci zależą od wielu czynników, takich jak: wiek, rasa, klimat, stan odżywienia, higiena oraz warunki socjoekonomiczne [2]. Różnicując zmiany skórne u dzieci, bierze się pod uwagę charakter wykwitów, ich zmienność w czasie, dotychczasowe leczenie oraz objawy dodatkowe jak świąd czy gorączka. Bardzo często o ostatecznym rozpoznaniu decyduje wywiad [3].POLECAMY Zmiany zachodzące wraz z wiekiem w układzie odpornościowym wpływają na obraz zmian skórnych, w wyniku czego dermatozy dziecięce różnią się przebiegiem oraz sposobem leczenia od tych w wieku dorosłym. Przyczyną takich różnic jest słabsza niż u dorosłych wrodzona, jak i nabyta w pierwszych latach życia odpowiedź odpornościowa [4]. Na ekosystem, jakim jest mikrobiom ludzkiej skóry, składa się wiele organizmów: bakterie, drożdże, wirusy czy grzyby, które kolonizują warstwę rogową naskórka, a powstały biofilm otacza przewody wyprowadzające gruczołów potowych, mogąc powodować zapalenie skóry oraz świąd [5]. W niniejszym artykule przedstawione zostały wybrane, częste choroby skóry wieku dziecięcego o etiologii wirusowej, bakteryjnej oraz pasożytniczej: mięczak zakaźny, brodawki wirusowe (zwykłe), liszajec zakaźny oraz świerzb. Mięczak zakaźny Mięczak zakaźny to częsta choroba skóry o wirusowej etiologii (poxvirus) spotykana głównie u dzieci [6]. Wirus namnaża się w cytoplazmie komórek nabłonka (warstwa podstawna), a infekcja ogranicza się tylko do naskórka. Zidentyfikowano cztery typy tego wirusa, a zmiany najczęściej powodowane są przez typ 1 [7]. Okres wylęgania trwa od dwóch do siedmiu tygodni, a wykwity mają postać niewielkich grudek o średnicy 2–5 mm, o charakterystycznym perłowym zabarwieniu i zagłębieniu w części centralnej. Uciskając grudkę, zaobserwować można ewakuację kaszowatej treści. Zakaźność jest znaczna, a choroba szerzy się przez kontakt bezpośredni z osobą chorą, kontakt pośredni z zainfekowanymi przedmiotami lub w wyniku samowszczepienia. Grudki układają się zazwyczaj liniowo (objaw Koebnera), co może być wynikiem drapania zmian przez pacjenta [8, 9]. Zmiany skórne pojawiają się w każdej okolicy ciała, ale najczęściej występują w obrębie twarzy, tułowia, ramion i kończyn dolnych. Zdarzają się pojedyncze grudki w zakresie czerwieni wargowej, języka oraz błony śluzowej policzków. Wykwity mogą być pojedyncze lub mnogie, zazwyczaj są niebolesne, sporadycznie występuje świąd czy pieczenie. Wolna od zmian pozostaje powierzchnia dłoniowa rąk oraz podeszwowa stóp [9]. Pacjenci z atopowym zapaleniem skóry zazwyczaj mają bardziej nasilone zmiany, a mięczak pojawia się często podczas zaostrzenia choroby podstawowej. Szczyt zachorowania to 1.–4. jednak zdarza się że chorują osoby dorosłe, szczególnie z obniżoną odpornością [10, 11]. Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie obrazu klinicznego, a w przypadku wątpliwości rozstrzyga badanie histopatologiczne. W preparacie widoczny jest rozrost warstwy kolczystej naskórka, wnikającej w podścielisko, co klinicznie odpowiada zagłębieniu w środku zmiany. Dodatkowo powiększone keratynocyty zawierają wtręty cytoplazmatyczne, które spychają jądro komórki na obwód (ciałka Hendersona-Patersona) [12]. Coraz bardziej popularne staje się wykorzystywanie dermatoskopu w rozpoznawaniu mięczaka. Pod lupą, w centrum zmiany widoczne są białe struktury przypominające czterolistną koniczynę, a wokół niej naczynia, o układzie promienistym lub korony [19]. Stan zapalny w obrębie zmian, podrażnienia czy wtórne infekcje to typowe powikłania [17]. U osób zakażonych wirusem HIV można spotkać rzadkie powikłanie, jakim jest cellulitis [13]. W zależności od wieku pacjenta oraz stanu odpornościowego organizmu choroba przybiera różny obraz. Z tego względu pacjentów dzieli się na trzy grupy: dzieci, osoby dorosłe z prawidłową odpornością oraz pacjenci z zaburzoną odpornością (dzieci i dorośli), a rokowanie i sposób leczenia jest inny dla każdej z tych grup [11]. U osób zdrowych choroba zazwyczaj wykazuje tendencję do samoograniczania się. Zakażenie u osób dorosłych najczęściej przenosi się drogą płciową – wówczas zmiany występują w okolicy narządów płciowych. Zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci zakażonych wirusem HIV oraz u chorych poddanych przewlekłej immunosupresji zmiany zazwyczaj są bardziej nasilone, rozsiane i oporne na leczenie [14, 15]. Rokowanie zazwyczaj jest dobre. W przypadku niezastosowania leczenia, zmiany mogą utrzymywać się od kilku tygodni do kilku lat [16]. Przed wdrożeniem leczenia należy uświadomić zarówno pacjenta, jak i jego opiekunów o charakterze choroby, prognozie, rodzaju stosowanego leczenia oraz ewentualnych powikłaniach. Należy podkreślić konieczność ograniczenia kontaktu z zajętymi obszarami skóry, dokładnego mycia rąk, unikania pocierania zmian i drażnienia ich, co przyspieszy samoograniczenie się infekcji. Pacjenci pozostający na leczeniu immunosupresyjnym zazwyczaj mają cięższy przebieg choroby oraz gorzej odpowiadają na leczenie. W terapii stosuje się miejscowe preparaty kantarydyny, miejscowe preparaty retinoidowe, 5% imikwimod w kremie, krioterapię, kwas salicylowy, wodorotlenek potasu, terapię laserem i doustne preparaty cymetydyny. Za wyjątkowo skuteczne uważa się również łyżeczkowanie zmian po uprzednim znieczuleniu miejscowym [16, 18]. W diagnostyce różnicowej u osób z niedoborem odporności bierze się pod uwagę kryptokokozę czy histoplazmozę. Należy także pamiętać o różnicowaniu z brodawkami płaskimi, brodawkami zwykłymi czy liszajem płaskim. Pojedyncze zmiany mogą przypominać zaskórnik, czyrak czy keratoacanthoma [20, 21]. Brodawki ZWYKŁE Brodawki należą do chorób skóry wywołanych przez wirusy HPV (wirus ludzkiego brodawczaka). Są to zmiany łagodne, zazwyczaj niebolesne, występujące głównie u dzieci, ale mogą pojawić się w każdym wieku. Okres inkubacji to nawet kilka miesięcy. Wirus HPV lokalizuje się w naskórku i namnaża w powierzchownych, zróżnicowanych jego warstwach. Nieleczone zmiany zazwyczaj utrzymują się od kilku miesięcy nawet do kilkudziesięciu lat. Następuje przeszczep zmian z jednego miejsca na drugie. Zakazić się można przez kontakt bezpośredni lub pośredni [22]. W obrazie histopatologicznym brodawek zwykłych widoczna jest akantoza, hiperkeratoza naskórka oraz wydłużenie wpukleń międzybrodawkowych. Obecne są również charakterystyczne ogniska komórek ze zwyrodnieniem wodniczkowym i skupiskami ziaren keratohialiny w cytoplazmie. Często obserwuje się też parakeratozę nad szczytami brodawek, które tworzą kolumny [23]. Zmiany mają charakter grudek o zrogowaciałej i nierównej powierzchni, które są efektem przerostu naskórka. Początkowo obserwujemy cieliste niewielkie grudki, które wraz z upływem czasu rosną i zmieniają kolor – stają się żółtawe lub szare. Występują pojedynczo bądź organizują się w skupiska. Lokalizują się głównie na grzbietowej powierzchni rąk, w zakresie palców i okolicy wałów paznokciowych. Zdarza się, że zajmują również błony śluzowe. U dzieci często spotyka się tzw. brodawki palczaste o zrogowaciałych wyroślach, lokalizujące się zazwyczaj na twarzy, ustach, powiekach i skrzydełkach nosa. Brodawki lokalizujące się wyłącznie na stopach to myrmecie (bardzo głębokie, bolesne i pojedyncze) oraz brodawki mozaikowe (powierzchowne i liczne) [24, 25]. Z uwagi na bardzo charakterystyczny obraz kliniczny szczególnie u dzieci, zazwyczaj rozpoznanie brodawek nie budzi wątpliwości. W diagnostyce różnicowej bierze się pod uwagę brodawki łojotokowe o zmniejszonej pigmentacji, liszaj płaski przerostowy, keratoacanthoma, raka kolczystokomórkowego lub guzkową lokalną dyskeratozę akantoliczną (u osób w podeszłym wieku i niereagujących na leczenie) [25]. Do najczęstszych metod leczenia brodawek zalicza się stosowanie kwasu salicylowego (leczenie z wyboru), krioterapię, kantadrynę, 5-fluorouracyl, bleomycynę oraz metody chirurgiczne (całkowite usunięcie zmian, elektrochirurgię, łyżeczkowanie) [26]. Liszajec zakaźny Liszajec zakaźny jest powierzchownym, bakteryjnym zakażeniem skóry bardzo często występującym u dzieci. Charakterystyczny obraz kliniczny to pęcherzowo-ropne wykwity oraz miodowo-żółte strupy lokalizujące się na odsłoniętych częściach ciała, szczególnie na twarzy. Początek jest nagły, przebieg szybki, a zmiany ustępują bez pozostawiania blizn. Wykwity pojawiają się w obrębie skóry zdrowej lub w przebiegu innych stanów zapalnych skóry, jako powikłanie. Objawy dodatkowe jak gorączka czy świąd, występują rzadko. Czynnik etiologiczny to przede wszystkim gronkowiec złocisty oraz paciorkowce beta-hemolizujące, a zakażenie jest najczęściej mieszane. Zakaźność jest duża i szerzy się przez kontakt bezpośredni lub pośredni. Liszajec zakaźny dzieli się na postać klasyczną, która występuje częściej, a czynnikiem etiologicznym jest zazwyczaj paciorkowiec oraz pęcherzową, rzadziej występującą, gdzie dominuje zakażenie gronkowcem. W postaci klasycznej, na podłożu rumieniowym powstają drobne surowicze pęcherzyki, które jednak szybko pękają, a na skórze gromadzi się nadkażony wysięk, który zasychając, zostawia miodowe strupy. Najczęściej zajęte obszary to okolica jamy ustnej, nos i szyja. W postaci pęcherzowej, z drobnych pęcherzyków tworzą się większe pęcherze, zazwyczaj wypełnione treścią surowiczo-ropną, które po przerwaniu zostawiają sączącą się powierzchnię pokrytą strupem [27, 28]. W leczeniu zaleca się miejscowe preparaty antybiotykowe (mupirocyna, retapamulina lub kwas fusydowy), a przy bardzo nasilonych zmianach antybiotykoterapię doustną – cefalosporyny pierwszej generacji, amoksycylina z kwasem klawulanowym. W przypadku uczulenia na penicyliny zaleca się klindamycynę [29, 30]. Do rzadkich, ale ciężkich powikłań zalicza się kłębuszkowe zapalenie nerek powodowane nefrotoksycznymi szczepami paciorkowców. Niezwykle ważna jest profilaktyka – przestrzeganie zasad higieny, a przede wszystkim usuwania ognisk infekcji, które najczęściej lokalizują się w obrębie nosogoardzieli. W różnicowaniu bierze się pod uwagę opryszczkę, zliszajowacenie oraz grzybicę skóry gładkiej [30]. Świerzb Świerzb jest zakaźną chorobą skóry, przebiegającą z nasilonym świądem szczególnie w porze nocnej, wywołaną przez pasożyta z rodzaju roztoczy – świerzbowca ludzkiego. Norki i tunele drążone przez samice są patognomoniczne dla tej choroby. W typowych lokalizacjach na ciele zaobserwować można kręte, szare linie (uniesienia naskórka – warstwy rogowej) o długości kilku milimetrów. Na końcu takiego korytarza samica świerzbowca składa jaja, z których po 3.–4. dniach wykluwają się larwy. Zakażenie następuje drogą bezpośredniego kontaktu, rzadziej pośrednio. Często chorują wszyscy członkowie rodziny [31, 33]. Świąd jest objawem przewodnim. Ponieważ świerzbowiec wykazuje największą aktywność w nocy, wtedy też swędzenie skóry jest najbardziej dokuczliwe. Oprócz charakterystycznych linii na skórze, dodatkowo występują grudki, pęcherzyki oraz zmiany wynikające przede wszystkim z drapania zmian – przeczosy i nadżerki. Nor niekiedy nie stwierdza się, a zmiany wtórne do zakażenia (wyprysk, przeczosy) mogą utrudnić rozpoznanie [32]. Zmiany lokalizują się na bocznych powierzchniach palców, w przestrzeniach międzypalcowych, na zgięciowych powierzchniach nadgarstków i łokci, w fałdach skórnych, na pośladkach i stopach, a w przeciwieństwie do dorosłych mogą zajmować też twarz i skórę owłosioną głowy [33]. Czasami u dzieci spotyka się pęcherzową odmianę świerzbu. Charakteryzuje się ona występowaniem pęcherzy podobnych do tych spotykanych w pemfigoidzie. Zmiany przebiegają ze świądem i pojawiają się zazwyczaj w typowej lokalizacji. W diagnostyce różnicowej bierze się pod uwagę pęcherzową postać liszajca zakaźnego, pemfigoid pęcherzowy oraz pęcherze powstałe w wyniku tarcia mechanicznego [34]. Przy odrobinie szczęścia, w obrazie histopatologicznym zauważyć można w warstwie rogowej norę świerzbowca, nawet z osobnikiem w środku. Dodatkowo stwierdza się wewnątrz- i międzykomórkowy obrzęk żywych warstw naskórka, a w skórze właściwej, szczególnie poniżej zmiany widoczny jest naciek zapalny, również wokół naczyń [35]. Dobór preparatów leczniczych zależy od wieku pacjenta. Dla noworodków, niemowląt i młodszych dzieci przeznaczona jest permetryna, krotamiton lub kilkuprocentowa maść siarkowa. U starszych dzieci oraz dorosłych stosować można poza tym benzoesan benzylu, alletrynę, lindan oraz 10% maść siarkową [36]. Analiza przypadków klinicznych Przypadek 1. Dziesięcioletnia dziewczynka zgłosiła się do Ambulatorium Kliniki Dermatologii CSK MSWiA z powodu utrzymujących się od około dwóch miesięcy licznych drobnych grudek zlokalizowanych na kończynach dolnych o wielkości 2–3 mm. Zmiany miały charakter niezapalnych, twardych, półprzezroczystych grudek barwy masy perłowej z charakterystycznym zagłębieniem w części środkowej. Początkowo zastosowano leczenie miejscowe preparatem wodorotlenku potasu. Jednak po kilkurazowej aplikacji doszło do nadkażenia jednej ze zmian skórnych. Zastosowano miejscowo kwas fusydowy, po którym ustąpił stan zapalny. Zdj. 1. Nadkażenie po zastosowaniu wodorotlenku potasu z towarzyszącą obok zmianą o charakterze mięczaka zakaźnego Następnie podjęto decyzję o dalszym leczeniu metodą zabiegową – łyżeczkowaniem, uzyskując całkowite ustąpienie zmian. Przypadek 2. Dziewczynka lat 12 zgłosiła się z powodu kilkumiesięcznego wywiadu szarobrunatnych, hiperkeratotycznych grudek na kciuku ręki prawej. W wywiadzie początkowo była tylko jedna, okołopaznokciowa szorstka zmiana. Druga zmiana zlokalizowana obok pierwotnej prawdopodobnie powstała w wyniku samoprzeszczepienia się wirusa. Zalecono terapię miejscową preparatem złożonym z fluorouracylu i kwasu salicylowego. Jeżeli terapia preparatami do stosowania miejscowego nie jest skuteczna, można zastosować łyżeczkowanie lub zamrażanie płynnym azotem. Zdj. 2. Brodawki wirusowe – zmiany okołopaznokciowe W obu powyższych przypadkach przed zastosowaniem leczenia zabiegowego można zastosować miejscowe leczenie przeciwbólowe preparatem lidokainy z prylokainą na 30 minut przed zabiegiem. Przypadek 3. Czteroletni chłopiec dotychczas nieleczony zgłosił się z powodu rozsianych zmian grudkowych zlokalizowanych na stopach. Zmiany skórne utrzymywały się od około pół roku i towarzyszył im nasilony świąd skóry głównie w godzinach nocnych. Poza grudkami można zauważyć charakterystyczne nory świerzbowcowe. Dodatkowo wykonano badanie dermoskopowe, w którym stwierdzono obecność świerzbowca w norze. Zalecono zastosowanie preparatu permetryny. Lek w postaci kremu należy zastosować równomiernie na całe ciało poza głową i pozostawić go na około 10 godzin. Szczególną uwagę należy zwrócić na miejsca pomiędzy palcami rąk i stóp. Zdj. 3. Rozsiane grudki na stopie – zakażenie świerzbowcem Jednorazowe zastosowanie kremu zazwyczaj jest wystarczające, jednak gdy infekcja utrzymuje się, należy powtórzyć leczenie po 14 dniach. Trzeba pamiętać, że terapię przeprowadza się u wszystkich współmieszkańców. Dodatkowo należy poinformować pacjenta i jego rodzinę o konieczności utrzymania reżimu sanitarnego. Przypadek 4. Kolejny przypadek dotyczy czteroletniego chłopca, u którego zmiany skórne utrzymywały się od kilku dni i były zlokalizowane na twarzy, w okolicy jamy ustnej. Zmiany miały charakter pęcherzyków na podłożu rumieniowym. Pojedyncze pęcherzyki były większe, początkowo o treści surowiczej, a następnie ropnej. Po przerwaniu pokrywy pęcherzy utworzyły się lśniące strupy o miodowym kolorze. Na podstawie obrazu klinicznego rozpoznano pęcherzową odmianę liszajca zakaźnego. Z uwagi na obecność licznych zmian zalecono doustną antybiotykoterapię preparatem cefuroksymu oraz miejscowo mupirocynę z dobrym efektem. Zdj. 4. Nora świerzbowcowa z widocznym świerzbowcem w badaniu dermoskopowym Piśmiennictwo załączone do artykułu dostępne w redakcji. TwLssq8.